İstatistiksel Tez Analizi Nedir ?

İstatistiksel tez analizi, yüksek lisans ve  doktora tezlerinizin araştırma/uygulama bölümünde, araştırma tezinizi(sav) sınamak amacıyla farklı veri türleri ile yapılan istatistiksel sınama tekniklerini içerir. İstatistiksel analiz çoğu zaman anket verilerinin analizi olsa da, anket yöntemi dışında elde edilen verilerin istatistiksel analizi de mümkündür. İstatistiksel analiz teknikleri çalışmanın türü, araştırma soruları, veri türü gibi bir çok kritere göre farklılaşmaktadır. Bu sebeple uygun istatistiksel tekniklerin seçilmesi ileri derecede istatistik bilgisi gerektirirken, söz konusu tekniklerin uygulanması ise ileri derecede SPSS benzeri paket program deneyimi gerektirir. İstatistiksel tez analizinde bir diğer önemli husus ise yapılan analizlerin uygun formatlarda tablolanıp, yine uygun formatlarda yorumlanabilmesidir. İstatistiksel anket analizi bir çok aşamadan meydana gelmektedir.

Aşağıda firmamızdan hizmet alabileceğiniz söz konusu aşamalar sıralanmıştır.

1. Tez Konusuna Uygun Bir Araştırma Tasarımı

 Bu aşama tezin uygulama kısmında hangi savın veya savların sınanacağı doğrultusunda oluşturulan araştırma hipotezleri ile söz konusu hipotezlerin sınanabilmesi için veri toplama yöntemlerinin belirlenmesi, anket tasarımı,  gerekli ve yeterli veri gözlem sayılarının (örneklem sayısı) belirlenmesi gibi işlemleri içerir. Bu aşamada araştırmacı anket uygulamasına karar verdiyse, anketin tasarımı oldukça önemlidir. Zira tasarlanan anket ile toplanan veriler araştırma sav veya hipotezlerinin sınanması için kullanılacağından, hipotez ve savlar ile ilişkili değişkenlerin geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçebilecek bir anket tasarlamak oldukça önemlidir. Anket tasarımı konusunda olgu ve tutumlar genellikle ölçekler ile ölçülür. Araştırma konusuna uygun ölçeklerin literatür taraması ile elde edilmesi veya ölçek geliştirme/uyarlama çalışmasına yönelinmesi kararı da bu aşamada verilmelidir.

2. Veri Toplama, Veri Girişi

Belirlenen araştırma tasarımı çerçevesinde ve belirlenen sayılarda veri toplamak amacıyla anketlerin belirlenen örnekleme uygulanması , elde edilen verilerin istatistiksel paket programlara aktarılması sürecidir. Söz konusu süreçte yapılacak hataların telafisi çok zor olduğundan veri toplama ve veri girişi süreci titizlikle tamamlanmalıdır.

3.Veri Kontrolü Ve Veri Analizi

Veri toplama aşamasında toplanan verilerin istatistiksel paket programlara aktarılmasından sonra söz konusu verilerin bilimsel tez veya hipotezleri sınayabilecek kalitede veriler olduğundan emin olunması ve veri kalitesini ortaya koyan testlerin uygun bir şekilde yapılıp çalışmada yayımlanacak hale getirilmesi gerekir. Ülkemizde bilimsel içerikli tez analizlerinde veri kalitesini faktör analizleri ve güvenirlilik analizleri ile kanıtlayıp çalışmada yayımlamak bir gelenek haline gelmiştir. Bu aşama aynı zamanda veri toplama araçlarının geçerlilik ve güvenirliliği olarak da adlandırılmaktadır. Toplanan verilerin geçerli ve güvenilir ölçme araçları ile toplandığından emin olunduktan sonra verilerin hipotez ve savları sınamak üzere analizine geçilebilir. Akademik bir tez analizi için yapılacak veri analizi şu bölümler ile tanımlanabilir.

 3.1 Yöntem

 Bu kısımda araştırma uygulamasının amacı, amaca yönelik hipotez veya savlar,verilerin analizinde kullanılan yöntemler ve araştırma modelinden bahsedilir. Veri analizinde kullanılan yöntemlerin gerekli kaynaklara atıfta bulunularak yapılması kullanılan yöntemin doğruluğu konusunda ikna edici olduğundan her yöntem için temel kaynaklara atıfta bulunmak oldukça faydalı olacaktır. 

3.2 Bulgular

Bulgular bölümü anket verilerinin analizi sonucu elde edilen bulguların sunulduğu bölüm olmakla beraber çoğu zaman şu alt bölümlerden oluşmaktadır.

3.2.1 Tanımlayıcı Bulgular

 Tanımlayıcı istatistikler alt bölümü çalışmada anket yöntemi ile veri toplanan örnemekleme ait cinsiyet, yaş v.b demografik özellikler ile yine katılımcıların çalışma durumu ve benzeri tanımlayıcı özelliklerine ait özet bilgilerin frekans ve yüzde değerleri ile sunulmasını amaçlar. Söz konusu değerlerin özet bir tablo ve yorumlar ile bulgular bölümünün başında verilmesi seçilen örneklemin demografik dağılımı konusunda fikir vereceğinden örneklem dağılımlarının uygunluğunu kanıtlaması bakımından önemlidir.

3.2.2 Frekans Analizleri

 Frekans analizleri alt bölümü örneklemin anket sorularına verdikleri cevapların dağılımlarını içermektedir. Bu bölümde yer alacak kategorik sorulara verilen yanıtların frekans dağılımları ve  likert tipli ölçek sorularına verilen yanıtların frekans dağılımları örneklemin genel yaklaşımlarını ortaya koyacağından önemlidir. Likert tipli ölçek soruları için yanıtların frekans dağılımlarına ek olarak soru ortalamasının sunulması tüm örneklem için soruya genel yaklaşımın bir göstergesi olabileceği gibi sorunun standart sapma değeri de cevapların örneklem içinde değişirliliği konusunda fikir verecektir.

3.2.3 Betimsel İstatistikler

Betimsel istatistikler alt bölümü araştırmada kullanılan sürekli değişkenler için min. maks., ortalama ve standart sapma değerlerini içermektedir. Anket yöntemi ile toplanan veriler için genellikle ölçeklerin ve ölçek alt boyutlarının uygun yöntemler ile toplanması ile elde edilen değişkenler sürekli değişkenler olacaktır. Söz konusu sürekli değişkenlerin düzeyleri örneklem için ölçülen tutum, duygu veya davranışın düzeyini belirleyecektir. Diğer yandan ölçek düzeylerinin araştırma hipotezlerinde kullanılacak olması dolayısıyla bu aşamada betimsel istatistiklere ek olarak normal dağılım testleri ile çarpıklık ve basıklık değerlerinin hesaplanıp yorumlanması önemlidir. Zira ileri hipotez testlerinin sınanması esnasında kullanılacak hipotez testinin belirlenmesinde değişken türü, hipotezin türü ile birlikte hipoteze konu olan değişkenin normal dağılım varsayımını sağlayıp sağlamadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

3.2.4 Hipotez Testleri

 Hipotez testleri alt bölümü araştırmanın sonuca yönelik en önemli bölümü olarak tanımlanabilir. Bu alt bölüm araştırma amaçları doğrultusunda oluşturulan araştırma hipotezlerinin sınanmasını içerir. Söz konusu sınamalar araştırmanın en yoğun istatistiksel tekniklerinin kullanıldığı kısımlardır. Dolayısıyla bu aşamadaki istatistiksel tekniklerin seçimi oldukça önemlidir. İstatistiksel teknik seçiminde hipotez konu olan değişkenin normal dağılım varsayımını sağlayıp sağlamadığı da göz önünde bulundurularak parametrik veya non-parametrik test teknikleri gruplarından biri seçilmelidir. Parametrik non parametrik ayrımından sonra ise aralarında ilişki aranan değişkenlerin türü, araştırma sorusu türü gibi hususlar göz önünde bulundurularak uygun test istatistiği belirlenmelidir.

3.2.5 Sonuç Ve Yorum

Bu alt bölüm uygulamalı olarak elde edilen bulgular ile tezin yazım kısmında ileri sürülen savlar, hipotezler ve benzeri iddiaların uyum derecesi, uyumsuzluk var ise muhtemel sebepleri, uygulamadan elde edilen bulgular ışığında araştırmacının önerilerini kapsamaktadır.